آسیب جنگ به کسب و کار اینترنتی
بهزاد ازند
جنگها علاوه بر تلفات جانی و انسانی، تاثیرات مخرب و گستردهای بر اقتصاد یک کشور و به خصوص بر کسبوکارهای آنلاین دارند. در شرایط بحرانی جنگی، کسبوکارهای اینترنتی با چالشهای بیسابقهای مواجه میشوند که بقا و فعالیت آنها را به شدت تحت تاثیر قرار میدهد. در ادامه به بررسی مهمترین آسیبهای جنگ بر کسبوکارهای آنلاین میپردازیم:
۱. اختلال در زیرساختهای اینترنت و دسترسی
یکی از اساسیترین و مستقیمترین آسیبهای جنگ، قطعی یا اختلال گسترده در زیرساختهای اینترنت و ارتباطات است. این موضوع به دلایل مختلفی اتفاق میافتد، از جمله:
- حملات سایبری: در زمان جنگ، زیرساختهای حیاتی از جمله شبکههای ارتباطی هدف حملات سایبری قرار میگیرند. این حملات میتوانند منجر به قطعی کامل اینترنت، کاهش شدید سرعت و ناپایداری در دسترسی شوند.
- تصمیمات دولتی: در برخی موارد، دولتها برای مقابله با شایعات و جنگ روانی یا به دلایل امنیتی، دسترسی به اینترنت بینالمللی را محدود یا قطع میکنند. این اقدام، فعالیت کسبوکارهای آنلاین را که به اینترنت وابسته هستند، عملاً متوقف میکند.
- تخریب فیزیکی: در مناطق درگیری، ممکن است زیرساختهای فیزیکی مانند کابلهای فیبر نوری، مراکز داده و دکلهای مخابراتی آسیب ببینند یا تخریب شوند که منجر به قطع ارتباطات میشود.
زمانی که اینترنت با اختلال مواجه میشود، فروشگاههای آنلاین، پلتفرمهای خدماتی، کسبوکارهای شبکههای اجتماعی و فریلنسرها به شدت آسیب میبینند، چرا که مشتریان نمیتوانند به خدمات آنها دسترسی پیدا کنند. طبق گزارشها، در شرایط بحرانی اخیر، درآمد برخی کسبوکارهای آنلاین تا ۸۰ درصد کاهش داشته است.
۲. کاهش قدرت خرید و تغییر رفتار مشتریان
جنگ به طور مستقیم بر اقتصاد کلان تاثیر میگذارد. کاهش ارزش پول ملی، افزایش نرخ تورم، بیکاری و ناامنی اقتصادی، همگی منجر به کاهش شدید قدرت خرید مردم میشوند. در چنین شرایطی:
- اولویتهای مصرفی تغییر میکند: مردم به سمت خرید کالاهای اساسی و ضروری سوق پیدا میکنند و خرید کالاهای لوکس، تفریحی یا غیرضروری به حداقل میرسد. این موضوع به شدت بر کسبوکارهای آنلاین فعال در این حوزهها تاثیر منفی میگذارد.
- رکود روانی مشتریان: فضای ناامنی و استرس ناشی از جنگ، روحیه مصرفکننده را تحت تاثیر قرار میدهد و تمایل به خرید را کاهش میدهد.
- کاهش تقاضا: با کاهش قدرت خرید و تغییر اولویتها، تقاضا برای بسیاری از کالاها و خدمات آنلاین به شدت کاهش مییابد.
۳. اختلال در زنجیره تامین و لجستیک
کسبوکارهای آنلاین، به ویژه آنهایی که با کالاهای فیزیکی سروکار دارند، به شدت به زنجیره تامین و لجستیک کارآمد وابسته هستند. جنگ میتواند باعث:
- اختلال در حمل و نقل: بسته شدن مسیرها، ناامنی جادهها، و کمبود سوخت میتواند فرآیند ارسال و تحویل کالا را مختل کند.
- مشکل در تامین مواد اولیه: گسست در تامین مواد اولیه و کالاهای واسطهای، به خصوص برای کسبوکارهای تولیدی، میتواند به توقف کامل عملیات منجر شود.
- افزایش هزینهها: هزینه حمل و نقل، بیمه و نگهداری کالاها در شرایط جنگی به شدت افزایش مییابد که سودآوری کسبوکارها را کاهش میدهد.
- محدودیت در ترخیص کالا: موانع گمرکی و محدودیتهای وارداتی/صادراتی میتواند دسترسی به کالاها را دشوار کند.
۴. چالشهای مالی و نقدینگی
جنگ بار مالی سنگینی بر دوش کسبوکارهای آنلاین میگذارد:
- کاهش درآمد و سود: با کاهش تقاضا و اختلال در عملیات، درآمد کسبوکارها کاهش مییابد و بسیاری از آنها با مشکل نقدینگی مواجه میشوند.
- افزایش هزینههای عملیاتی: هزینههایی مانند انرژی، اجاره، و حتی حقوق کارکنان ممکن است در شرایط جنگی افزایش یابد.
- مشکل در پرداخت حقوق و بیمه: با کاهش درآمد، کسبوکارها در پرداخت حقوق کارکنان و تعهدات قانونی مانند بیمه و مالیات دچار مشکل میشوند. این فشارها میتوانند منجر به تعدیل نیرو یا حتی ورشکستگی شوند.
۵. مشکلات کارکنان و نیروی انسانی
نیروی انسانی از مهمترین سرمایههای هر کسبوکار است و جنگ تاثیرات مخربی بر آن دارد:
- جابجایی و مهاجرت نیروها: ناامنی و شرایط بحرانی میتواند باعث مهاجرت و جابجایی کارکنان شود که به از دست دادن نیروهای متخصص و با تجربه منجر میشود.
- مشکلات روحی و روانی: استرس و اضطراب ناشی از جنگ بر عملکرد و بهرهوری کارکنان تاثیر منفی میگذارد.
- کاهش ارتباط و هماهنگی: در شرایط قطعی اینترنت و محدودیتهای ارتباطی، هماهنگی تیمهای کاری، به خصوص در کسبوکارهای آنلاین که اغلب از راه دور کار میکنند، دشوار میشود.
۶. افزایش حملات سایبری و مسائل امنیتی
در زمان جنگ، حملات سایبری به کسبوکارها افزایش مییابد. هکرها از فرصت آشفتگی و ضعف سیستمهای امنیتی استفاده میکنند تا به دادههای حساس دسترسی پیدا کنند، وبسایتها را از دسترس خارج کنند یا باجافزار نصب کنند. این حملات میتوانند خسارات مالی و اعتباری جبرانناپذیری به کسبوکارها وارد کنند.
۷. دشواری در بازاریابی و تبلیغات
در شرایط جنگی، رویکردهای بازاریابی و تبلیغات باید کاملاً تغییر کند:
- کاهش اثربخشی تبلیغات فروشمحور: در فضای ناامنی و کاهش قدرت خرید، تبلیغات مستقیم برای فروش کالاها کمتر موثر است و ممکن است حتی بازخورد منفی داشته باشد.
- نیاز به بازطراحی پیام برند: برندها باید رویکرد همدلانهتری در پیش بگیرند و به جای تاکید بر فروش، به مسائل اجتماعی و نیازهای جامعه توجه کنند.
- تعلیق کمپینها: بسیاری از کمپینهای تبلیغاتی به دلیل شرایط موجود یا کاهش بودجه متوقف میشوند.
چگونه کسبوکارهای آنلاین میتوانند تابآوری خود را افزایش دهند؟
با وجود تمام این چالشها، برخی کسبوکارها توانستهاند با مدیریت بحران حرفهای و اتخاذ استراتژیهای مناسب، به فعالیت خود ادامه دهند:
- مدیریت مالی هوشمند و حفظ نقدینگی: در شرایط بحران، حفظ نقدینگی و مدیریت دقیق هزینهها از اهمیت بالایی برخوردار است.
- تقویت امنیت سایبری: با افزایش حملات، سرمایهگذاری بر امنیت سایبری و پشتیبانگیری منظم از دادهها حیاتی است.
- انعطاف در محصولات و خدمات: نیازهای بازار در بحرانها تغییر میکنند. کسبوکارهایی موفق خواهند بود که بتوانند به این نیازهای جدید پاسخ دهند و خدمات خود را با شرایط تطبیق دهند.
- گسترش کانالهای فروش: استفاده از پلتفرمهای مکمل برای کاهش وابستگی به یک پلتفرم واحد میتواند ریسک را کاهش دهد.
- تغییر آهنگ محتوا: کاهش تبلیغات مستقیم و افزایش محتوای همدلانه و مفید برای مخاطبان.
- ارتباط با نهادهای دولتی و دریافت حمایت: در برخی موارد، دولتها بستههای حمایتی برای کسبوکارهای آسیبدیده در نظر میگیرند که میتواند کمککننده باشد.
نتیجهگیری
جنگها زخمهای عمیقی بر پیکره اقتصاد یک کشور وارد میکنند و کسبوکارهای آنلاین نیز از این قاعده مستثنی نیستند. از اختلال در زیرساختها و کاهش قدرت خرید تا چالشهای زنجیره تامین و امنیت سایبری، همه و همه بقای این کسبوکارها را تهدید میکنند. با این حال، با مدیریت بحران قوی، انعطافپذیری و تمرکز بر نیازهای واقعی جامعه، میتوان تا حدودی از شدت این آسیبها کاست و راهی برای ادامه فعالیت در شرایط دشوار پیدا کرد.
